Biz - Yevgeni Zamyatin

BİZ
Orijinal Adı: Мы
YEVGENI ZAMYATIN

Çevirmen: Fatma & Serdar ARIKAN

İthaki Yayınları

Aralık 2012, 2. Baskı
(Orijinal İlk Basım 1920)

250 Sayfa

AFD:
  Distopya kitaplarının en önemlilerinden olan Kara Dörtleme serisini tersten de olsa bitirmiş bulunuyorum. Kara Dörtleme'nin asıl sırası şu şekilde; Biz - Yevgeni Zamyatin, Cesur Yeni Dünya - Aldous Huxley, Bin Dokuz Yüz Seksen Dört - George Orwell, Fahrenheit 451 - Ray Bradbury. 

  "Biz", Thomas More'un Ütopya'sına ve Platon'un İdeal Devlet'ine karşı anti-ütopya olarak adlandırılan distopya türünün ilk örneği. Tüm distopyalarda olduğu gibi aslında yöneticilerin bakış açısına göre ortada kusursuz bir ideal devlet, bir ütopya düzeni var. Yöneticiler bu düzeni korumak adına ellerinden geleni yapıyorlar. Aslında yönetilenlerin de neredeyse tamamına yakını bu düzenden oldukça memnun. Çünkü başka herhangi bir yönetim şekli, ya da herhangi bir yaşam tarzı bilmiyorlar.  Küçük tesadüfler sonunda başka bir yaşam şekli olduğunu öğrenenler ya da yöneticilere göre; hastalıklı beyinlere! sahip olan az sayıda bireyin bu yönetim şeklini sorgulamasıyla distopya düzeni ortaya çıkıyor. 

  Romanımız 26. yüzyılda geçiyor. Geçmişte yaşanmış olan iki yüzyıl savaşlarından sonra bilinen tek ülke, romanımızın geçtiği "TekDevlet"tir. Tek Devlet'te yaşam dakikası dakikasına planlanmış bir şekildedir. Herkes aynı dakikada çalışmaya başlar, aynı dakikada yemek ve istirahat için mola verir ve aynı dakikada uyur. Tek Devlet'in kuralları sadece bunlarla sınırlı değildir tabii, her konuda kurallar vardır, mesela; bir lokma yutulmadan önce 50 defa çiğnenmelidir. Cinsel ilişki yaşamak isteyen bireyler devlete başvurarak bir çeşit bilet almak zorundadır. İnsanlar her tarafı camla kaplı bölmelerde yaşamlarını sürdürürler, bu sayede bireyin ne yaptığı her an denetlenebilir. Sadece Tek-Devlet'in belirlediği cinsel ilişki saatinde bir bilete sahip bireyler o bileti görevliye verip storları indirme hakkına sahiptirler. 

  Böyle bir devlette yaşayan kahramanımız D-503 sıradan, hayatından memnun bir Tek-Devlet bireyidir. Tek-Devlet'in diğer gezegenlere ulaşmasını sağlamak adına inşa edilen İntegral'in baş mühendislerinden biridir D-503.  Her şey onun, I-330 ile tanışmasıyla başlar. I-330 ise başka yaşam şeklinin mevcut olduğunu bilen ve bu düzene karşı eylem yapma planında olan bir Tek-Devlet karşıtıdır. D-503, I-330'a aşık olur ve Tek-Devlet yönetiminden çekinmesine rağmen I-330'un istediklerini yapmaya başlar. Peki I-330 ve arkadaşları Tek-Devlet düzenini yıkabilecek midir? Tek-Devlet haricindeki yaşam nasıl bir yaşamdır? Sorularımızın cevabı için distopyanın öncüsü "Biz" mutlaka okunmalıdır.

  Distopya sevenler için "Biz" mutlaka okunmalıdır. Fakat ilk defa okuyacaklar için ise "Biz" biraz ağır gelebilir. Benim tamamen tesadüf eseri tersten uyguladığım sıra, yeni distopya okuyucuları için oldukça tercih edilebilir bir sıralamadır diye düşünüyorum. Son olarak distopya okumaktan çekinenler için; Açlık Oyunları'nın da bir distopya örneği olduğunu hatırlatmak isterim.

-"Yevgeni Zamyatin - Biz"i buradan satın alabilirsiniz.-

Altı Çizilesi:

   İnsan son sayfasına kadar ne olacağı bilinmeyen bir roman gibidir. Başka türlü olsaydı okunmaya değmezdi...

Kitap Tanıtımından:

  Rusça aslından çevirisiyle Türkçede ilk kez: Bütün bir yirminci yüzyıl edebiyatını etkileyen, Aldoux Huxley, Ayn Rand, George Orwell, Kurt Vonnegut, Ursula K. Le Guin için açık esin kaynağı olan BİZ, ilk kez özgün dilden çevirisiyle okurların karşısında.
  Herkesin numaralarla adlandırıldığı ve her an dinlenip gözetlendiği bir ülkede, Tek Devlet'in komşu gezegenlere yayılmak için yaptırdığı uzay gemisinin çalışmalarına katılan bir mühendis günlük tutmaktadır. Herkesin devlete yararlı ve iyi olmasının övgüsüyle başlayan günlük, yavaş yavaş mühendisin devletin başındaki İyilikçi'nin matematiksel, kusursuz düzeninin sorgulanmasına dönüşür.

  "Devlet kendini ve hedeflerini yaşatıyor, ama ölmeyi gönüllü olarak elbette kabul etmiyor o yüzden yeni şimşekler, fırtınalar, kasırgalar başlayacak. Böyledir bu yasa, sonsuza dek fırtına gibi bir 'd' ile taçlanan o yumuşak 'evrim' böyledir. Fırtınanın güçlü nefesi bu sayfalarda duracak." 
Yevgeni Zamyatin
  "Zamyatin belli bir ülkeyi değil sanayi uygarlığının hedeflerini değerlendiriyor. Bu kitabın konusu aslında Makine'dir, yani insanın şişesinden düşüncesizce çıkardığı ve tekrar şişesine sokamadığı o cin." 
George Orwell
 "Otomatik Piyano'yu yazarken olay örgüsünü gururla Aldous Huxley'nin Cesur Yeni Dünya'sından ödünç aldım, o da zaten gururla Yevgeni Zamyatin'in BİZ'inden ödünç almıştı." 
Kurt Vonnegut
  "Yazılmış en iyi bilimkurgu kitabı. İyi, zeki ve güçlü bir kitap; duygusal açıdan sarsıcı ve teknik açıdan, bilimkurgunun metafor menzilini kullanma tarzıyla, o zamandan bu yana yazılmış birçok kitaptan çok daha ilerde." 
Ursula K. Le Guin

  Ölmeden Önce Özgün Dilden Çevirisiyle Okumanız Gereken 1001 Kitap'tan biri.

Yevgeni Zamyatin Hakkında:

  Tam ismi, Yevgeniy İvanoviç Zamyatin olan Rus yazar.   Distopik bir geleceği konu alan "Biz" (Rusça: Мы) isimli romanıyla ünlenmiştir.

  1 Şubat 1884 Tambov Vilayeti'nin Lebedyan ilçesinde bir rahibin oğlu olarak doğdu. 1902'de takdirname ile bitirdiği Voronej Lisesi'nin ardından 1908 yılında Petersburg (Leningrad) Gemi Mühendisliği Enstitüsü'nden mezun oldu. Öğrencilik yıllarında, birinci Rus devrimi zamanlarında devrim hareketlerinde yer aldı. 1906 - 1911 yılları arasında kanun kaçağı olarak yaşadı. Potemkin isyanı olduğu sıralarda Odessa’da bulundu.

  İlk Hikayesi “Yalnız” 1908 yılında Eğitim dergisinde yayınlandı. İlk büyük edebi başarısını 1911 yılında yayınlanan “Uyezdnoye” (Gezisel, gezi hikâyeleri) ile kazandı. 1914 yılında yayınlanan savaş karşıtı hikâyesi “Na Kuliçkah” (Çok Uzaklarda) nedeniyle kovuşturmaya uğradı, tutuklandı ve yargılandı, eserin basıldığı derginin ilgili sayısı toplatıldı. Bu iki eser de dönemdaşı ünlü Rus yazar Maksim Gorki’den de iltifatlar almıştır.

  1916-1917 yıllarında İngiltere’de Rus buz kırıcı gemilerinde çalışırken izlenim sahibi olduğu İngiliz hayatı hakkında “Ostrovityane – Adalılar” adlı eseri yayınlandı. 1917 sonbaharında Rusya’ya döndü. Maksim Gorki tarafından davet edildiği Dünya Edebiyatı Topluluğu’nda, İngiliz ve Amerikan edebiyatından sorumlu yayın kurulu üyesi olarak görev aldı. Aynı yıllarda esas mesleğinde de başarılı çalışmalarda bulundu.

  1920'lerde “Serapionlar Kardeşliği” yazın topluluğunun üyesi oldu. “Mağara”, “Rus” ve “En Önemli Hakkında” bu dönem eserlerindendir. Aynı yıllarda “Bit” ve “Atilla” piyeslerini yazdı. 1920 yılında en çok ses getiren ve batı edebiyatında ilk ütopya karşıtı roman olarak nitelendirilen Biz adlı romanını yazdı. Roman ilk olarak 1924 yılında İngiltere’de yayınlandı. 1929 yılı sonrasında, 1988’de “Biz” kendi dilinde yayımlanana kadar Zamyatin’in eserleri Sovyetler birliğinde hiç yayımlanmadı. George Orwell’in ünlü eseri 1984’ü yazarken “Biz” den etkilendiği yorumları yapılmıştır.

  1931 yılında kendi isteği üzerine Stalin tarafından verilen Sovyetler Birliği dışına çıkış izni ile Paris’e yerleşti. Ölümüne kadar bir göçmen olarak Sovyet vatandaşlığından çıkmadan orada yaşadı. Zamyatin ağır bir hastalık geçirerek 1937 yılında Paris’te öldü. Son eseri “Tanrı’nın Sopası” ölümünden sonra 1938 yılında yayınlanmıştır.
Kaynak: Wikipedia

Yevgeni Zamyatin Eserleri:
Romanları
Biz (roman) (1920)

Kısa öyküleri ve hikayeleri
Yerel Hikayeler (1912)
Uzaklarda (1913)
Alatır (1914)
Adalılar (1917)
İnsan Avcısı (1918)
Kuzey (1918)
Nisan (1912)
Yolsuz (1913)
Üç Gün (1913)
Afrika (1916
Resimler (1916)
Bilim Şehidi (1916)
Göz (1917)
Kadastro Memuru (1918)
İşaret (1918)
Günahkarların Kefili (1918)
Ejder (1918)
X (1919)
Yerazm’ın Nasıl İyileştirildiği Hakkında (1920)
Çocukça (1920)
Mamay (1920)
Mağara (1921)
Söz Çurigin’e Veriliyor (1922)
Yamyamlar. Tanrı’nın Kilisesi. (1922)
Rus (1923)
En Önemli Hakkında (1923)
Yola (1928)
Taşkın (1929)
Tanrının Sopası (1935)

Diğer eserleri
Herbert Wells (1922)
Moskova - Peterburg (1933)