FAKİR BAYKURT
Adam Yayınları
Eylül 2000, 5. Baskı
İlk Basım: 1959
İlk Basım: 1959
272 Sayfa
Fakir Baykurt Hakkında:
AFD:
Bana okumayı sevdiren yazarlardan biri de Fakir Baykurt'tur. Seneler önce okul kütüphanesinden alıp okuduğum Kaplumbağalar, Keklik, Yarım Ekmek, Yüksek Fırınlar hâlâ hafızamda yerlerini korumaktadırlar. Bende bıraktığı güzel hislerden dolayı ne zaman sahaflarda Fakir Baykurt kitabına denk gelsem almadan duramam.
Fakir Baykurt denilince ilk akla gelen kitaplardan biri de, ilk yazdığı kitap olan Yılanların Öcü'dür. Kitaptan uyarlanan iki film çekilmiştir. Şu anda aynı adla yayınlanan bir dizi de kitabın günümüze uyarlanmış (Ölümsüz Bir Eserin Ölümü) versiyonuymuş. Filmlere, dizilere konu olan bu kitabı bu kadar geç de olsa, okuduğum için çok mutluyum.
Ben Yılanların Öcü'nün bir üçleme olduğunu bilmiyordum :( Bilmediğimden dolayı üçlemenin diğer iki kitabı (Irazca'nın Dirliği ve Kara Ahmet Destanı) maalesef kitaplığımızda yok. Üçlemenin devamını okumak için yeni bir sahaf alışverişine kadar beklemek zorundayım. :(
Bir Köy Enstitülü öğretmen olan Fakir Baykurt kitaplarında da bize köy hayatını ve köylüyü anlatıyor. Köydeki yaşam savaşını ya da köyünden göçüp gurbete gidenlerin hayatta kalma mücadelesini anlatıyor. Bize Türkiye'nin o yıllardaki gerçek hikayesini anlatıyor.
Yılanların Öcü, 1958 yılında Yaşar Kemal, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Sabahattin Eyüboğlu, Behçet Necatigil gibi jürilerin seçimiyle Yunus Nadi Roman Ödülü'ne layık görülmüştür. Sonra bu ödüllü roman Cumhuriyet Gazetesi'nde yayınlanmaya başlar. Fakir Baykurt o dönemde romanın iki sayfasını okuyarak kitabı müstehcen bulan zihniyet tarafından öğretmenlikten atılır. Nasıl da ilerlemişiz. O dönemde iki sayfa okuyarak anlıyorlarmış bir kitabın müstehcen olduğunu şimdi ise hiç okumaya bile gerek duymadan anlıyorlar. (Bakınız; "Şeker Portakalı" ve "Fareler ve İnsanlar")
Yılanların Öcü'nde ne anlatılıyor? Yılanların Öcü'nde; Kara Bayram'ın ve anası Irazca'nın hikayesini dinliyoruz. Kara Bayram satın aldığı toprağın, yıllarca zorla ödediği borçlarından yeni kurtulmuştur. Artık eşi Haçça ile hayaller kurabiliyordur; öküzün yanına bir öküz daha alıp ineği sabandan kurtarabilecek, anası ve çocukları ile yattığı tek göz odadan kurtulup eve bir oda daha ekleyebilecek, Haçça'ya Şalkuşak, oğluna çizme alabilecektir...
Bu hayaller muhtarın, kurul üyesi Haceli'ye Kara Bayram'ın evinin önüne ev yapmasına izin vermesiyle suya düşecektir. Kara Bayram ve Irazca evlerinin önüne ev yapılmasına karşı çıkmaktadır, olaylar büyür ve iş sadece bir ev meselesinden bir şeref, bir namus meselesine dönüşmeye başlar.
Kara Bayram ve Irazca, muhtar ve Haceli'ye karşı direnebilecekler midir? Yoksa köy yerinin otoritesi olan muhtar istediğini yaptıracak mıdır? Varsılların dünyasında, yoksul Kara Bayram'ın şansı ne kadardır?
Bu hikaye günümüz için de ne kadar tanıdık bir hikayedir aslında; otorite der ki, "Bu ağaçlar kesilecek buraya benim dediğim yapılacak.", yoksullar elinden geldiğince direnir, direnmeye çalışır. Kazanan kim olur? Ben de bilmiyorum, duyduğuma göre hikaye henüz sonlanmamış, hâlâ dediğini alttan alttan yaptırmaya çalışan bir otorite var. Hem ben daha üçlemeyi de bitirmedim. Bakalım üçlemenin sonunda gerçekten de kim kazanacak?
Fakir Baykurt ile henüz tanışmamış olan arkadaşlar için Yılanların Öcü'nü ve yukarıda okuduğumu belirtmiş olduğum kitaplardan herhangi birini okuyup mutlaka Fakir Baykurt ile tanışmalarını öneririm.
Fakir Baykurt denilince ilk akla gelen kitaplardan biri de, ilk yazdığı kitap olan Yılanların Öcü'dür. Kitaptan uyarlanan iki film çekilmiştir. Şu anda aynı adla yayınlanan bir dizi de kitabın günümüze uyarlanmış (Ölümsüz Bir Eserin Ölümü) versiyonuymuş. Filmlere, dizilere konu olan bu kitabı bu kadar geç de olsa, okuduğum için çok mutluyum.
Ben Yılanların Öcü'nün bir üçleme olduğunu bilmiyordum :( Bilmediğimden dolayı üçlemenin diğer iki kitabı (Irazca'nın Dirliği ve Kara Ahmet Destanı) maalesef kitaplığımızda yok. Üçlemenin devamını okumak için yeni bir sahaf alışverişine kadar beklemek zorundayım. :(
Bir Köy Enstitülü öğretmen olan Fakir Baykurt kitaplarında da bize köy hayatını ve köylüyü anlatıyor. Köydeki yaşam savaşını ya da köyünden göçüp gurbete gidenlerin hayatta kalma mücadelesini anlatıyor. Bize Türkiye'nin o yıllardaki gerçek hikayesini anlatıyor.
Yılanların Öcü, 1958 yılında Yaşar Kemal, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Sabahattin Eyüboğlu, Behçet Necatigil gibi jürilerin seçimiyle Yunus Nadi Roman Ödülü'ne layık görülmüştür. Sonra bu ödüllü roman Cumhuriyet Gazetesi'nde yayınlanmaya başlar. Fakir Baykurt o dönemde romanın iki sayfasını okuyarak kitabı müstehcen bulan zihniyet tarafından öğretmenlikten atılır. Nasıl da ilerlemişiz. O dönemde iki sayfa okuyarak anlıyorlarmış bir kitabın müstehcen olduğunu şimdi ise hiç okumaya bile gerek duymadan anlıyorlar. (Bakınız; "Şeker Portakalı" ve "Fareler ve İnsanlar")
Yılanların Öcü'nde ne anlatılıyor? Yılanların Öcü'nde; Kara Bayram'ın ve anası Irazca'nın hikayesini dinliyoruz. Kara Bayram satın aldığı toprağın, yıllarca zorla ödediği borçlarından yeni kurtulmuştur. Artık eşi Haçça ile hayaller kurabiliyordur; öküzün yanına bir öküz daha alıp ineği sabandan kurtarabilecek, anası ve çocukları ile yattığı tek göz odadan kurtulup eve bir oda daha ekleyebilecek, Haçça'ya Şalkuşak, oğluna çizme alabilecektir...
Bu hayaller muhtarın, kurul üyesi Haceli'ye Kara Bayram'ın evinin önüne ev yapmasına izin vermesiyle suya düşecektir. Kara Bayram ve Irazca evlerinin önüne ev yapılmasına karşı çıkmaktadır, olaylar büyür ve iş sadece bir ev meselesinden bir şeref, bir namus meselesine dönüşmeye başlar.
Kara Bayram ve Irazca, muhtar ve Haceli'ye karşı direnebilecekler midir? Yoksa köy yerinin otoritesi olan muhtar istediğini yaptıracak mıdır? Varsılların dünyasında, yoksul Kara Bayram'ın şansı ne kadardır?
Bu hikaye günümüz için de ne kadar tanıdık bir hikayedir aslında; otorite der ki, "Bu ağaçlar kesilecek buraya benim dediğim yapılacak.", yoksullar elinden geldiğince direnir, direnmeye çalışır. Kazanan kim olur? Ben de bilmiyorum, duyduğuma göre hikaye henüz sonlanmamış, hâlâ dediğini alttan alttan yaptırmaya çalışan bir otorite var. Hem ben daha üçlemeyi de bitirmedim. Bakalım üçlemenin sonunda gerçekten de kim kazanacak?
Fakir Baykurt ile henüz tanışmamış olan arkadaşlar için Yılanların Öcü'nü ve yukarıda okuduğumu belirtmiş olduğum kitaplardan herhangi birini okuyup mutlaka Fakir Baykurt ile tanışmalarını öneririm.
Kitabın Tanıtımından:
Fakir Baykurt'un Yılanların Öcü adlı romanı bize köy hayatının ilk tam levhasını çizmiş olmak bakımından değerli görülmüştür. Bunda aynı zamanda, yazarın memleket meselelerini heyecanla ifade edişi, yaşayan kişi yaratmakta kudreti de esere edebi bir kıymet vermektedir. -Yakup Kadri Karaosmanoğlu-
Yılanların Öcü, köy gerçeğini derine giden bir görüş, yaşayan, akı karası dengeli insanlarla ve gürbüz, diri, renkli bir dille veriyor. -Sabahattin Eyuboğlu-
Yılanların Öcü bizim edebiyatımızın unutulmayacak, ardından yürünecek eserlerinden biridir. -Yaşar Kemal-
Yılanların Öcü, köy gerçeğini derine giden bir görüş, yaşayan, akı karası dengeli insanlarla ve gürbüz, diri, renkli bir dille veriyor. -Sabahattin Eyuboğlu-
Yılanların Öcü bizim edebiyatımızın unutulmayacak, ardından yürünecek eserlerinden biridir. -Yaşar Kemal-
 |
| wikipedia |
1929'da Burdur'un Yeşiloca ilçesi Akçaköy'de doğdu. Gönen Köy Enstitüsü'nü bitirdi, köy öğretmenliği yaptı. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü'nden mezun oldu. Sivas, Hafik ve Şavşat'ta öğretmenlik, ilköğretim müfettişliği yaptı. TÖS (Türkiye Öğretmenler Sendikası) ve TÖDMF (Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu) Genel Başkanı oldu. Baykurt bu etkinliklerinden ötürü 1971'de sıkı yönetimce tutuklandı. Askeri mahkeme önünde uzun süre yargılanıp beraat etti. Almanya'ya gitti. Uzun süre Duisburg kentinde yaşadı. 10 Ekim 1999'da burada yaşamını yitirdi. Fakir Baykurt, yazarlığa şiirle başladı. Bunu köy notları ve hikayeler izledi, sonra romana geçti. Yazarken bütün endişesinin "içinde doğup yetiştiği köylülerin hallerini, sanatın gerçeklerini de göz önünde tutarak ortaya sürmek; sanatın en iyi amacının, hem konusu olan insanı hem de okuyanı, bulunduğu durumdan biraz daha ileri sıçratmak" olduğunu belirten ve eserleri tükendikçe yeni baskıları yapılan Baykurt, bu yönüyle gerçekçi, devrimci romanlarımız arasında yer aldı.
Fakir Baykurt Kitapları:
Romanları
Yılanların Öcü (1954)
Irazcanın Dirliği (1961)
Onuncu Köy (1961)
Amerikan Sargısı (1967)
Tırpan (1970)
Köygöçüren (1973)
Keklik (1975)
Kara Ahmet Destanı (1977)
Yayla (1977)
Yüksek Fırınlar (1983)
Koca Ren (1986)
Yarım Ekmek (1997)
Kaplumbağalar (1980)
Öyküleri
Çilli (1955)
Efendilik Savaşı (1959)
Karın Ağrısı (1961)
Cüce Muhammet (1964)
Anadolu Garajı (1970)
On Binlerce Kağnı (1971)
Can Parası (1973)
İçerdeki Oğul (1974)
Sınırdaki Ölü (1975)
Gece Vardiyası (1982)
Barış Çöreği (1982)
Duirsbug Treni (1986)
Bizim İnce Kızlar (1992)
Dikenli Tel (1998)
Toplum ve Eğitim Yazıları
Efkar Tepesi (1960)
Şamaroğlanları (1976)
Kerem ile Aslı (1974)
Kale Kale (1978)
Kaplumbağalar (1980)
Çocuk kitapları
Topal Arkadaş
Yandım Ali
Sakarca
Sarı Köpek
Dünya Güzeli (1985)
Saka Kuşları (1985)
Şiir
Bir Uzun Yol
Dostluğa Akan Şiirler
Romanları
Yılanların Öcü (1954)
Irazcanın Dirliği (1961)
Onuncu Köy (1961)
Amerikan Sargısı (1967)
Tırpan (1970)
Köygöçüren (1973)
Keklik (1975)
Kara Ahmet Destanı (1977)
Yayla (1977)
Yüksek Fırınlar (1983)
Koca Ren (1986)
Yarım Ekmek (1997)
Kaplumbağalar (1980)
Öyküleri
Çilli (1955)
Efendilik Savaşı (1959)
Karın Ağrısı (1961)
Cüce Muhammet (1964)
Anadolu Garajı (1970)
On Binlerce Kağnı (1971)
Can Parası (1973)
İçerdeki Oğul (1974)
Sınırdaki Ölü (1975)
Gece Vardiyası (1982)
Barış Çöreği (1982)
Duirsbug Treni (1986)
Bizim İnce Kızlar (1992)
Dikenli Tel (1998)
Toplum ve Eğitim Yazıları
Efkar Tepesi (1960)
Şamaroğlanları (1976)
Kerem ile Aslı (1974)
Kale Kale (1978)
Kaplumbağalar (1980)
Çocuk kitapları
Topal Arkadaş
Yandım Ali
Sakarca
Sarı Köpek
Dünya Güzeli (1985)
Saka Kuşları (1985)
Şiir
Bir Uzun Yol
Dostluğa Akan Şiirler
Fakir Baykurt benimde sahaflarda es geçmediğim bir yazardır. O kadar güzel ki dili, anlatımı...
YanıtlaSilAma şu sıralar oynayan aynı adlı dizi tam bir felaket. Ben meraktan ilk bölümüne baktım ve üzüldüm açıkcası. Kitapla hiç ilgisi yok...
Ben diziyi hiç izlemedim kitabı okuyunca dizi hakkında yazılanlara bakayım dedim, gerçekten de hiç olumlu bir şey göremedim dizi hakkında. :(
Silson zamanlarda hiç aklımdan çıkmayan fakat kitaplarına elimin gitmediği yazar , bu kitabını ise özellikle okumak istememe rağmen bir türlü olmadı.Hatırlatma iyi oldu ama , vicdanımda titreşimler bıraktı, teşekkür ederim...
YanıtlaSilFakir Baykurt'u seveceğinizden eminim.
Sil